در این مقاله از سایت نسیم یاس قصد داریم شما را با تولید مثل یا تکثیر ماهی اکسولوتل آشنا کنیم.
آشنایی با ماهی اکسولوتل :
Axolotl «اکسولوتل» یا ماهی راه رونده مکزیکی یک جانور کوچک دوزیستی است که رفتاری پرخاشگرانه دارد و با هیچ ماهی دیگری نباید نگهداری شود؛ دمای مطلوب برای این جانور بین ۱۴ – ۲۰ درجه سانتی‌گراد است، این ماهی دوزیست می‌تواند بین ۲۰ تا ۴۰ سانتی‌متر رشد کند و بین ۱۰ تا ۱۵ سال عمر می‌کند.
اکسولوتل در ترمیم اعضای بدن خود در بین مخلوقات معروف است؛ این جانور می‌تواند قسمت‌های آسیب دیده یا قطع شده بدن خود (دم، پوست، قلب، جگر و کلیه) را دوباره بازسازی یا ترمیم کند؛ اکسولوتل معمولاً به رنگ طوسی و قهوه‌ای است ولی به رنگ‌های طلایی آلبینو، سفید شفاف، سیاه شفاف و خالدار نیز مشاهده شده است.
اکسولوتل از خانواده سمندر مکزیکی است اما کاملاً به آب وابسته است، هر دو یا سه روز یک بار نیاز به غذا دارد و غذای این ماهی از بچه قورباغه، حشره نرم، کرم و ماهیان کوچک و گوشت خام چرخ کرده تشکیل شده است.
بررسی‌های انجام شده توسط دانشگاه مکزیک نشان می‌دهند این جانور در اثر کیفیت آب (آلودگی‌های آفت کش‌ها و یا نشت فاضلاب) و به دلیل شکل و نوع ماهی، مورد حمله حیوانات دیگر قرار می‌گیرد و در حال انقراض است . در ادامه با نسیم یاس همراه باشید تا ببینیم تکثیر این ماهی کمیاب چگونه است .
مقدمه ای در باره تولید مثل ماهی اکسولوتل
اکسولوتل‌ها می‌توانند بسته به کیفیت غذا و دمای آب و شرایط نگهداری در هر مکانی بین ۵ ماه تا چند سال به بلوغ جنسی برسند. تجربه شخصی من برای یک نر کاملاً بالغ ، کمی کمتر از ۶ ماه (در سایز ۲۵ سانتی‌متر یا ۱۰ اینچ) است.
اکسولوتل‌ها عموماً وقتی به طول ۱۸ سانتی‌متر (۷ اینچ) برسند شروع به بالغ شدن می‌کنند. بالغ شدن جنس ماده نسبت به نرها کمی بیشتر طول می‌کشند (معمولاً اختلاف یک یا دو ماه).
توصیه مهم
معمولاً توصیه می‌شود تا سن حداقل ۱۸ ماهگی، برای تکثیر اکسولوتل تلاش نکنید. بدین علت که به آنها زمان داده شود به طول بدنی مناسب (در بیشتر موارد بیش از ۳۰ سانتی‌متر یا ۱۲ اینچ) و شرایط بدنی مناسب برسند (هنگامی که از بالا به یک ماده آماده برای تکثیر نگاه می‌کنیم گرد به نظر می‌رسد). به نظر می‌رسد ، تکثیر نرها در مراحل اولیه بلوغ نسبت به ماده‌ها کم‌خطرتر باشد، زیرا آنها در طی مراحل جفت‌گیری نسبت به ماده ازنظر جسمی خروجی قوای کمتری صرف می‌کنند. بنابراین فشار کمتری روی بدن آنها وجود دارد. بااین‌وجود ، تا رسیدن به آمادگی کامل خود ، باید از جلوگیری جفت‌گیری ماده‌ها جلوگیری شود.
یک دلیل بسیار خوب برای عدم رشد اکسولوتل ماده وجود دارد. یک اکسولوتل ماده می‌تواند بیش از ۱۰۰۰ تخم بگذارد. تولید تخم‌های زیاد نوعی فشار در متابولیسم حیوان است و بدن حیوان در شرایط مناسب برای پرورش، رشد تخم‌ها را بر رشد بدن در اولویت قرار می‌دهد. ازآنجایی‌که ماده ممکن است هرسال چندین بار جفت‌گیری کند، به‌محض اولین تخم‌گذاری، بدن سعی می‌کند تخم‌های جدیدی را برای جایگزینی تولید کند.
اکسولوتل‌های ماده در این‌مرحله ممکن‌است دچار بیمار شوند، مگر اینکه مراقبت‌های لازم انجام شود و یک ماده‌ای که هنوز در حال رشد است، این ضعف افزایش می‌یابد. به همین دلیل ، ماده‌هایی که اخیراً تخم‌گذاری کرده‌اند باید حداقل یک ماه (ترجیحاً دو یا سه ماه) دور از نرها نگهداری شوند تا بازیابی شوند. توجه به این نکته ضروری است که تکثیر شدن اکسولوتل، به معنای سلامتی این موجود نیست.
روش‌های تکثیر ماهی اکسولوتل
بیشتر منابع فصل تولیدمثل اکسولوتل‌ها از دسامبر تا ژوئن ذکر کرده‌اند. بااین‌حال ، آنها را می‌توان در هر زمان از سال تکثیر کرد، اما بیشتر نتایج موفق در اوایل سال گزارش‌شده است. دانشگاه ACUI از تغییرات در طول دوره نور برای تحریک تخم‌ریزی استفاده کرد. ماده‌ها و نرها در طی چند هفته تحت یک دوره کاهش “نور روز” قرار می‌گیرند و سپس مدت‌زمان روشنایی به‌طور پیوسته افزایش می‌یابد. سپس یک ماده و نر را کنار هم قرار می‌گیرند و رفتارهای جفت‌گیری آغاز می‌شود.
در نقطه‌ای دیگر، یک مدرسه جایگزین تغییر ناگهانی دما را برای ایجاد رفتارهای جفت‌گیری توصیه می‌کند. نگه‌داشتن جفت برای چند هفته به‌طور جداگانه در دمای ۲۰-۲۲ درجه سانتی‌گراد (۶۸-۷۱ درجه فارنهایت) و سپس انتقال هر دو آنها در مخزن با دمای آب حداقل ۵ درجه سانتی‌گراد پایین‌تر، باعث ترغیب به تخم‌ریزی می‌شود. در حقیقت، دمای ۱۲-۱۴ درجه سانتی‌گراد (۵۴-۵۷ درجه فارنهایت) را توصیه می‌شود. تجربه خود من این است که روش شوک حرارتی معمولاً باعث تحریک نر می‌شود و برای اینکه این روش موفقیت‌آمیز باشد، ماده باید کاملاً آماده باشد.
تجربه شخصی من می‌گوید، با نگه‌داشتن اکسولوتل‌ها در اتاقی که حداقل تغییرات فصلی دما و دوره نور را دریافت می‌کند (در صورت وجود پنجره در اتاق) ، پرورش به‌طور طبیعی اتفاق می‌افتد. معمولاً اگر حیوانات به‌اندازه کافی تغذیه شوند تخم‌گذاری حداقل یک‌بار قبل از اوج زمستان و یک‌بار در بهار اتفاق می‌افتد.
در حالت عادی یک جفت اکسولوتل که در شرایط مناسب نگهداری می‌شود ، باید حداقل سالی یک‌بار تخم‌گذاری کنند. آنها ممکن است بدون هیچ دلیل واضحی، در زمان‌های نامعمول تخم‌ریزی کند.
راه‌اندازی شرایط و تجهیزات پرورش ماهی اکسولوتل توسط نویسنده
مجموعه پرورشی که من به‌طورمعمول از آن استفاده می‌کنم با حجم زیادی از گیاهان پوشیده شده است (استفاده از آنجائیکه گیاهان پلاستیکی پوسیدگی ندارند توصیه می‌شوند، اما من از توده‌های زنده خزه جاوا و کریسمس نیز استفاده می‌کنم). این گیاهان برای اکسولوتل ماده استفاده می‌شود تا تخم‌های خود را به آن بچسباند.
تصویر بالا یک آکسولوتل ماده در فرآیند تخم‌گذاری روی برگ‌های پلاستیکی گیاه است
تخته‌سنگ‌ها یا تکه‌های صاف سنگ باید در قسمت زیر مخزن قرار گیرند تا نر تواند اسپرماتوفور های خود را (بسته‌های اسپرم) روی آنها قرار دهد. اسپرماتوفورها به‌راحتی به شیشه یا پلاستیک لخت نمی‌چسبند ، بنابراین برای موفقیت جفت‌گیری ، اسپرماتوفورها باید در طول زمان جفت‌گیری ثابت باشند.
یک نمونه از اسپرماتوفور متصل به کف تانک
جفت‌گیری و تخم‌ریزی ماهی اکسولوتل برای تولید مثل
تخم‌ریزی توسط نر شروع می‌شود، هنگام شنا، دم خود را بالا می‌برد و حرکات پیچشی انجام می‌دهد. نر گاه‌به‌گاه به مخرج ماده ضربه می‌زند و سپس او را به اطراف مخزن هدایت می‌کند. اسپرماتوفور یک “وسیله” رایج در دنیای سمندر است. که یک بسته اسپرم است که به قسمت بالای مخروط ژله متصل است. نرها بین ۵ تا ۲۵ عدد از این بسته را در اطراف مخزن قرار می‌دهند و سعی در هدایت ماده بر روی آنها دارند. او کلاه اسپرم (از یک یا چند اسپرماتوفور) را در مخرج خود جمع می‌کند(لقاح در داخل صورت می‌گیرد).
ماده بین چند ساعت تا دو روز بعد، تخم‌ریزی را شروع می‌کند و هر تخم را به‌صورت جداگانه تخم می‌گذارد. اگر برگ‌های گیاهان در دسترس باشد، روی آنها تخم‌گذاری می‌کند. اما در صورت نبود ، آنها را در به سنگ‌ها ، لوله‌ها و هر شی دیگر در دسترس می‌چسباند. بسته به‌اندازه ماده و در صورت مطلوب بودن شرایط، ممکن است بین ۱۰۰ تا بیش از هزار تخم در یک تخم‌ریزی گذاشته شود. بعد از اتمام تخم‌گذاری بهتر است نر و ماده از هم جدا شوند چراکه ممکن است نر، ماده را از بین ببرد.
بیرون آمدن لارو از تخم‌ها
نمونه‌های از تخم اکسولوتل در تصاویر قابل‌مشاهده است. به فقدان رنگ‌دانه توجیه کنید. تخم‌های معمولی قهوه‌ای تیره هستند. اگر فرزندان آلبینو نباشند ، در طول رشد جنین رنگ‌دانه ظاهر می‌شود. تخم‌ها حدود ۲ تا ۳ هفته طول می‌کشد تا به لارو تبدیل شوند. به نظر می‌رسد وقتی تخم‌ها به گیاهان وصل شوند ، رشد بهتری خواهند داشت. این امر به دلیل تبادل گاز موجب گردش آب در اطراف تخم می‌باشد.
تخم‌های عادی به رنگ قهوه‌ای تیره هستند
تخم‌های بدون رنگ‌دانه نشان می‌دهد که از ماده آلبینو بوده‌اند
با فرض اینکه تخم‌ها بارور باشد، اگر به‌خوبی هوادهی شوند به طوریکه آب روی آنها به طور کامل جریان داشته باشد، باید به مرحله تفریخ برسند. یک پمپ هوا و یک سنگ هوا در یک انتهای مخزن کافی و بسیار کارساز خواهد بود، البته مراقب باشید باعث ایجاد جریان شدید آب نشود. در دمای ۲۰ درجه سانتی‌گراد (۶۸ درجه فارنهایت) تخم‌ها باید پس از حدود ۱۷ روز تفریخ شوند. برای دیدن تصاویر بیشتر به گزارش عکاسی Embryo نگاهی بیندازید. ممنون که تا انتهای مقاله همراه نسیم یاس بودید.
منبع:
http://www.axolotl.org
( ترجمه و تدوین توسط عادل مینایی “هامون” )
لطفا به حق کپی رایت نسیم یاس و نویسنده احترام بگذارید
