راهنمایی ساده برای چرخه نیتروژن در آکواریوم (سیکل نیتروژن)

آیا شما درحال راه‌اندازی اولین آکواریوم‌تان هستید؟ پس شاید شما چیزی راجع به چرخه نیتروژن در آکواریوم که با اصطلاحات سخت علمی و نمودار‌های پیچیده همراه است شنیده‌اید و ممکن است فهم آن‌ها برایتان سخت باشد. لازم نیست نگران باشید. به خواندن این مقاله که نسیم یاس آماده کرده ادامه دهید تا ما چرخه نیتروژن را خیلی ساده و کوتاه برای شما توضیح دهیم.

چرخه نیتروژن در آکواریوم یا سیکل نیتروژن چیست؟

سیکل نیتروژن به طور اساسی توصیف چگونگی تولید غذا (در قالب میکرو ارگانیزم‌ها و گیاهان) است. ماهی‌ها غذا می‌خورند و فضولات دفع می‌کنند. سپس طبیعت این مواد دفعی ماهی‌ها را تجزیه می‌کند تا دوباره به غذا تبدیل شوند.

یک نمودار ساده از چرخه نیتروژن در آکواریوم

وقتی یک آکواریوم‌دار درباره‌ی چرخه نیتروژن صحبت می‌کند به طور معمول منظورش قسمت مخصوصی از چرخه است که در آن مواد دفعی ماهی به ترکیبات سمی نیتروژن‌دار یعنی آمونیاک، نیتریت و نیترات تبدیل می‌شود. این ترکیبات نیتروژن‌دار می‌توانند ماهی‌های ما را بکشند. اگر که به تعداد کافی میکرو ارگانیزم ( که بعنوان باکتری‌های مفید شناخته می‌شوند) و گیاه در آکواریوم نداشته باشیم که این مواد دفعی را جذب کنند.

برای اینکه بهتر منظورمان را نشان دهیم، از رنگ‌های زیر برای سه ترکیب نیتروژن‌دار سمی در ادامه استفاده می‌کنیم:

• زرد:

آمونیاک (بسیار سمی است و باعث سوختن پوست و آبشش ماهی‌ها می‌شود)

• نارنجی:

نیتریت (که کمتر از آمونیاک سمی است)

• آبی:

نیترات ( که به اندازه آمونیاک و نیتریت سمی نیست)

مرحله اول:

هر موقع که ماهی شما مدفوع می‌کند، مقداری آمونیاک تولید می‌شود.

مرحله دوم:

باکتری‌های مفید نوع اول آمونیاک را می‌خورند و نیتریت تولید می‌کنند.

مرحله سوم:

باکتری‌های مفید نوع دوم نیتریت را می‌خورند و نیترات (کمترین میزان سمی بودن دربین ترکیبات نیتروژن‌دار) تولید می‌کنند.

مرحله چهارم:

ماهی‌ها به غذا خوردن و مدفوع کردن ادامه‌می‌دهند که باعث تولید آمونیاک، تبدیل‌آن به نیتریت و تولید نیترات بیشتر می‌شود.

مرحله پنجم:

درنهایت میزان نیترات بالا میرود که ممکن است در حجم بالا برای ماهی‌ها مضر باشد. شما باید نیترات را با عوض کردن آب یا استفاده از گیاهان آکواریومی حذف کنید. (گیاهان آکواریومی نیترات را جذب می‌کنند و از آن برای رشد برگ‌های جدید استفاده می‌کنند.)

آغاز چرخه نیتروژن در آکواریوم به معنی کسب اطمینان از داشتن میزان کافی فیلتر بیولوژیکی (باکتری‌های مفید و گیاهان آکواریومی) است. تا تمام آمونیاک و نیتریت تولید شده در آکواریوم، توسط این فیلتر سریع خورده شوند. اگر کیت تست آب آکواریوم داشته باشید، در حالت ایده آل باید میزان صفر پی پی ام از آمونیاک، صفر پی پی ام از نیتریت و معمولا میزان کمی از نیترات در تست مشاهده کنید. اگر میزان نیترات چهل پی پی ام یا بیشتر باشد، شما باید کمی آز آب آلوده آکواریوم را خارج کنید و آب تازه و تمیز جایگزین آن کنید.

از کیت تست آب آکواریوم برای اندازه‌گیری ترکیبات سمی نیتروژن‌دار در آکواریوم‌تان استفاده کنید تا متوجه شوید آیا به میزان کافی فیلتر بیولوژیکی دارید یا خیر.

شاید به مطالعه : مقاله هرآنچه لازم است در مورد سیکل نیتروژن بدانید ، علاقه داشته باشید

چقدر طول خواهد کشید تا چرخه نیتروژن در آکواریوم آغاز شود؟

بستگی به شرایط دارد اما معمولا از چند هفته تا چند ماه طول خواهد کشید. شما میتوانید این روند را با خرید باکتری‌ زنده آکواریوم، استفاده از مدیا فیلترهای استفاده شده در آکواریوم‌های دیگر، و یا استفاده از گیاهان آکواریومی (که روی آن‌ها نیز مقداری باکتری مفید قرار دارد) سریع‌تر کنید.

اگر از یک آکواریوم‌دار حرفه‌ای بپرسید که آیا در آکواریوم شما چرخه نیتروژن آغاز شده است،جوابی که خواهید گرفت یا یک بله محکم است یا یک خیر. در واقع پاسخ به این سوال مقداری مشکل است. بجای این سوال ما باید بپرسیم:

«چقدر باکتری مفید در آکواریوم‌تان وجود دارد، آیا برای میزان مواد دفعی ماهی‌هایتان کافی است؟»

برای مثال، اگر شما در یک آکواریوم که در آن سیکل ازت آغاز شده باشد تنها سه تترا نئون نگهدارید و بعد ناگهان دویست تترا نئون دیگر به آکواریوم اضافه کنید، دیگر آن آکواریوم به میزان کافی باکتری مفید نخواهد داشت که سریع آمونیاک تولید شده را به نیتریت و نیتریت را به نیترات تبدیل کند.

چگونه می‌توانم مقدار فیلتر بیولوژیکی را در آکواریوم افزایش دهم؟

این سوال ما را به طور طبیعی به سمت این سوال میبرد که چگونه مطمئن شویم که به میزان کافی فیلتر بیولوژیکی در آکواریوم داریم تا ترکیبات سمی نیتروژن دار کنترل شوند؟. یک راه ساده این است که میزان گیاهان آکواریوم‌تان را افزایش دهید، که با کمال میل آمونیاک و نیترات تولید شده از مواد دفعی ماهی‌ها را جذب می‌کنند. فقط به یاد داشته باشید اگر به میزان کافی مواد دفعی ماهی در آکواریوم برای تغذیه گیاهان نداشته باشید، ممکن است گیاهان از گرسنگی بمیرند. در اینجا شما به مکملی نیاز خواهید داشت که همه نوع کود مورد نیاز گیاهان را در خود داشته باشد.

اگر گیاهان‌ آکواریومی شما ماندگار نیستند از کود‌های مایع در آکواریوم استفاده کنید تا مواد غذایی کافی برای رشد گیاهان فراهم شود.

درباره‌ی باکتری‌های مفید در آکواریوم یک فهم اشتیاه وجود دارد آن هم این است که با خرید فیلتر بیشتر یا بزرگ‌تر میزان باکتری‌های مفید در آکواریوم افزایش خواهد یافت. واقعیت این است که باکتری‌های مفید نه تنها در فیلتر بلکه بر روی تمام سطوح داخل آکواریوم رشد می‌کنند. مانند سطوح روی سنگ‌های بستر، دیواره‌های داخلی آکواریوم و سطوح روی دکورهای داخل آکواریوم. خرید فیلترهای بیشتر تنها به این معنی است که سطح بیشتری برای رشد باکتری‌های مفید فراهم می‌شود. اما اگر شما تعداد کمی ماهی در آکواریوم دارید، همان دکور آکواریوم به تنهایی ممکن است سطح کافی برای رشد کلنی باکتری‌های مفید مورد نیاز داشته باشد.

ترجمه: صالح نیک‌پور

لطفا به حق کپی رایت نسیم یاس و نویسنده احترام بگذارید