فیلتراسیون آکواریوم به صورت تکمیلی

و مفهوم چرخه نیتروژن و انواع فیلتر

لزوم آشنایی با اصول فیلتراسیون و انواع فیلتر های آکواریومی و مفهوم چرخه نیتروژن برای علاقمندان‌به سرگرمی نگهداری آکواریوم ، بسیار حیاتی می‌باشد . علاقمندان باید با شناخت دقیق انواع فیلترهای آکواریوم و نحوه عملکرد آنها و همچنین نوع علاقمندی شان نسبت‌به انواع آبزیان و مشخصات آکواریوم‌شان نسبت به انتخاب فیلتر مناسب اقدام نمایند . ما در مقاله از سایت نسیم یاس سعی خواهیم کرد ،

شما را ضمن آشنایی دقیق با انواع فیلتر های آکواریومی و نحوه‌عملکردشان ، از سر درگمی و نگرانی در انتخاب فیلتر مناسب جهت راه‌اندازی یا اصلاح فیلتراسیون آکواریوم‌تان رها کنیم تا بتوانید با موفقیت به سرگرمی خود بپردازید و در این‌راه با انتخاب نادرست و اشتباه دچار دلسردی و یا ضرر و زیان نشوید .

فیلترهای آکواریوم از اجزای مهم آکواریوم‌های آب شیرین و آکواریوم‌های آبزیان دریایی ( آب شور ) هستند . فیلترهای آکواریوم مواد زائد فیزیکی و شیمیایی محلول در آب را که توسط آبزیان تولید می شود را از آکواریوم خارج نموده. به عبارتی نگهداری آکواریوم را ساده می کنند . علاوه بر این ، وجود فیلتر ، با توجه به اینکه آکواریوم‌ها در مقایسه با محیط طبیعی ماهی‌ها کوچکتر و محیطی بسته با حجم آب کمتری هستند برای تامین شرایط زندگی آبزیان موجود در آکواریوم ، ضروری هستند .

در این مقاله از سایت نسیم یاس به شرح موارد زیر خواهیم پرداخت :

فهرست :

۱.       بررسی اجمالی

۲.       فیلتراسیون آب آکواریوم

• ·         فیلتراسیون مکانیکی ( Mechanical Filtration )
• ·         فیلتراسیون شیمیایی ( Chemical Filtration )
• ·         فیلتراسیون بیولوژیکی ( Biological Filtration )

۳.       فیلتراسیون بیولوژیکی و چرخه نیتروژن ( Biological Filtration and the Nitrogen Cycle )

۴.       مدیا فیلتر ها یا مواد مناسب برای تصفیه آکواریوم ( Filter Media )

۵.       انواع فیلتر

I.             فیلتر های خارجی

• ·         فیلترهای هنگآن یا قدرت (Hang On Back = HOB or Power Filters  )
• ·         فیلترهای سطلی ( Canister Filters )
• ·         فیلترهای دیاتوم ( Diatom Filters )
• ·         فیلترهای قطره ای (Trickle Filters  )

╞      تاپ فیلتر ( Over Head Filters Or Top Filters ) :

• ·         فیلترهای جلبکی یا اسکرابر جلبک ( Algae Filters OR Algae Scrubber )
• ·         فیلترهای بافل ( Baffle Filters )
• ·         فیلتر بستر مایع (Fluidized Bed Filter = FBF  )
• ·         فیلترهای شنی ( Sand Filters )

II.            فیلترهای داخلی

• ·         فیلترهای ایرلفت ( Airlift )

Ž†╞    فیلترهای اسفنجی (Sponge Filters )

╞      فیلترهای جعبه ای (Box Filters )

• ·         فیلترهای زیرشنی ( UnderGravel Filter = UGF )

III.            راکتورهای شیمیایی ( Chemical Reactors )

• ·         راکتور کلسیم ( Calcium Reactors )
• ·         راکتور فسفات (  Phosphate Reactors)

IV.            سیستم های خاص دریایی ( Marine Specific Systems )

• ·         پروتئین اسکیمرها ( Protein Skimmers )
• ·         بستر شن و ماسه عمیق ( Deep Sand Beds )
• ·         روش برلین ( Berlin Method )

V.            استریلیزاسون ( Sterilizers )

• ·         استریلیزاسون با UV یا ماوراء بنفش ( UltraViolet = UV )
• ·         استریلیزاسون با ازن ( Ozone = O3 )

 

۱.       بررسی اجمالی :

جانداران و به‌طور معمول ماهی‌هایی که در آکواریوم ها و مخازن ماهی نگهداری می‌شوند ، مواد زائدی تولید می‌کنند که حاصل دفع مدفوع  و فرایند تنفس آنها می‌باشد . منبع دیگر ضایعات و آلودگی‌ها در آکواریوم ها مواد غذایی خورده نشده توسط ماهیان و آلاینده دیگر ، گیاهان و ماهی‌هایی هستند که در آکواریوم از بین رفته‌اند . این مواد زائد در آکواریوم و مخازن جمع شده و آب را آلوده می‌کنند. با افزایش میزان آلودگی‌ها ، سلامتی آکواریوم و نهایتا ، سلامتی آبزیان .داخل آن به‌خطر می‌افتد . از بین بردن و حذف آلودگی‌ها حیاتی می گردد . فیلتراسیون آکواریوم یک روش معمول برای حفظ آکواریوم در حالت ایدآل و سالم می‌باشد .

برای نگهداری موثر آکواریوم ، فیلتر باید در آکواریوم های پلنت حداقل چهار بار در ساعت و در آکواریوم های معمول آب شیرین ۵ بار در ساعت و در آب شور حداقل ۱۰ بار بر ساعت ، آب موجود در آکواریوم را از بین مدیا فیلترها عبور دهد .

 

۲.       فیلتراسیون آب آکواریوم :

در فرایند های فیلتراسیون از طرح های متنوعی استفاده می شود که در اکثر آنها ، بیش از یک نوع فیلتراسیون  مکانیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی وجود دارد . در فرآیند فیلتراسیون نیاز است که آب آکواریوم از روی یک یا چند نوع مدیا فیلتر عبور داده شود و به آکواریوم بازگردانده شود . حرکت آب را می توان از طریق ایرلیفت هوا یا توسط پمپ آب ایجاد نمود .

 

به طور کلی فیلتراسیون آکواریوم بر اساس انواع آلاینده هایی که نیاز به حذف شدن دارد ، به سه دسته تقسیم می شود :

• ·         فیلتراسیون مکانیکی ( Mechanical Filtration )
• ·         فیلتراسیون شیمیایی ( Chemical Filtration )
• ·         فیلتراسیون بیولوژیکی ( Biological Filtration )

 

در زیر به بررسی اجمالی این دسته بندی می پردازیم :

 

·         فیلتراسیون مکانیکی ( Mechanical Filtration ) :

فرایند فیلتراسیون مکانیکی ، شامل خارج نمودن ذرات معلق از آب می باشد . این ذرات معلق ممکن است شامل مواد غذایی خورده نشده، مدفوع، بقایای گیاهان یا جلبک‌ها و… باشد . فیلتراسیون مکانیکی معمولا با عبور دادن آب از موادی که به صورت صافی عمل کرده و ذرات معلق را در خود نگه می دارند ، انجام می شود و این فیلتراسیون می تواند به سادگی یک توری دستی باشد و یا تجهیزات بسیار پیچیده ای را شامل شود .

فیلتراسیون مکانیکی آب آکواریوم همچنین ممکن است با عبور دادن آب از بین خاک دیاتومه یا فیلتر ساک میکرونی انجام شود . این مدیا ها قادر هستند ریزترین مواد معلق موجود در آب ، حتی ارگانیسم های میکروسکوپی را از بین ببرند . پسماندهای جامد جمع آوری شده در فرایند فیلتراسیون مکانیکی باید به طور فیزیکی از فیلتر و سیستم آکواریوم خارج شوند . اگر این مواد زائد جامد از داخل فیلتر خارج نشوند ، فیلتراسیون مکانیکی بی تاثیر شده و منجر به تجزیه و حل شدن پسماند ها در آب آکواریوم می شود .

آلاینده ها و ضایعات مرتبا به محیط آکواریوم اضافه می شوند. اما آب آکواریوم تا زمانی که مدیا ها تمیز یا تعویض می شوند ، شفاف خواهد بود .

 

·         فیلتراسیون شیمیایی ( Chemical Filtration ) :

مدیا های فیلترهای شیمیایی آب آکواریوم ، ناخالصی های آب را می گیرند . خارج نمودن آلاینده های محلول در آب مشکل تر می باشد . چندین روش برای حذف مواد زائد محلول در آب استفاده می گردد ، که در مجموع به عنوان فیلتراسیون شیمیایی شناخته می شوند. معروف ترین آنها استفاده از کربن فعال و مدیای رزینی است . تا حدودی ، گیاهان سالم نیز هنگام رشد ، مواد زائد شیمیایی محلول در آب را از آب استخراج می کنند. بنابراین گیاهان نیز می توانند در مهار آلاینده های محلول در آب نقش داشته باشند .

کارآیی و اثر کربن فعال در این بین بسیار گسترده و مشهود است و طیف گسترده ای از مواد شیمیایی محلول در آب را جذب می کند ، اما مدیا های رزینی معمولاً بسیار خاص عمل کرده و هدف استفاده از آنها حذف یک ناخالصی مشخص مثل فسفات می باشد .

این مدیا ها بلافاصله ناخالصی ها را آب گرفته و جذب می کنند ، اما سریع اشباع می شوند و باید مرتباً تعویض شوند . این مدیا ها پس از اشباع شدن و توقف جذب ناخالصی ها ، اغلب با تهیه بستر جهت تشکیل کلنی های باکتری ، فیلتراسیون بیولوژیکی قابل توجهی را نیز ایجاد می کنند .

 

·         فیلتراسیون بیولوژیکی ( Biological Filtration ) :

باکتریها مهمترین قسمت سیستم فیلتراسیون آکواریوم هستند . باکتری های مختلف ، آمونیاک را که ماده ای بسیار سمی بوده و هم از طریق متابولیسم ماهی و هم از طریق تجزیه تولید می شود ، تغذیه می کنند و آن را به نیتریت تبدیل می کنند ، سپس باکتری های دیگر از نیتریت تغذیه می کنند و آن را به نیترات تبدیل می کنند که در غلظت های کم نسبتاً بی خطر است .

باکتری های هوازی برای رشد به مکانی با اکسیژن مناسب نیاز دارند . آنها در هر سطح مناسب تشکیل کلنی می دهند . فیلترهای بیولوژیکی معمولاً محیطی بسیار متخلخل هستند که از بین آنها آب ، توسط پمپ عبور داده می شود . از آنجا که مقدار اکسیژن موجود در هوا ، ۲۰ هزار برابر اکسیژن موجود در آب می باشد ، می توان کلنی های عظیم باکتریایی را با استفاده از فناوری خشک و مرطوب ( Wet – Dry Technology ) ، که در آن آب بر روی مدیا فیلتر می چکد و یا ریخته می شود را ، ایجاد و حفظ نمود و با توجه به اینکه در این روش مدیا فیلتر فقط مرطوب نگه داشته می شود ، لایه نازکی از آب دائماً در محیطی غنی از اکسیژن ایجاد می شود .

بیشتر فیلتراسیون ها مصنوعی هستند و تا حدی محدودیت های سیستم بسته آکواریوم را جبران می کنند . در طبیعت معمولا از تولید و تجمع حجم آلاینده ها  با رقیق سازی مقدار آلاینده ها جلوگیری می شود . در آکواریوم ، تعویض منظم آب کمک می کند تا مشکل کاهش یابد ، اما فیلتراسیون ضروری است مگر اینکه در سیستم ، عبور جریان با سرعت بالا ممکن باشد ، یا اینکه تعویض آب روزانه انجام گیرد .

 

۳.       فیلتراسیون بیولوژیکی و چرخه نیتروژن ( Biological Filtration and the Nitrogen Cycle ) :

مدیریت درست و مناسب چرخه نیتروژن یکی از عناصر حیاتی یک آکواریوم موفق است. در شروع چرخه نیتروژن ، فضولات و سایر مواد آلی در حال تجزیه ، آمونیاک تولید می‌کنند. این مواد برای ماهی‌ها و آبزیان بسیار سمی است . در ادامه چرخه نیتروژن ، فرآیندهای باکتریایی این آمونیاک را به نیتریت‌های نسبتا سمی اکسید می‌کند. در انتهای چرخه نیتروژن ، نیتریت به نیترات با سطح مسمومیت پائین تبدیل می‌شود. در محیط طبیعی متعاقباً این نیترات‌ها توسط گیاهان به عنوان کود مصرف می‌شوند و این فرایند در آکواریومی با کاشت گیاهان طبیعی ، تا حدودی اتفاق می‌افتد .

 

آکواریوم ، نمونه کوچک و ناقصی از جهان طبیعی است . تعداد ماهی‌ها در آکواریوم‌ها ، معمولاً بسیار انبوه‌تر و پرجمعیت تر از محیط های طبیعی هستند . بر اثر این تراکم ، میزان آمونیاک تولید شده در حجم نسبتاً کم آکواریوم ، افزایش می یابد . باکتری های نیتروزوموناس ( Nitrosomonas ) مسئول تجزیه آمونیاک و تبدیل آنها به نیتریت هستند و سطح آمونیاک داخل آکواریوم را کنترل می کنند .

در ادامه باکتری های نیتروسپیرا ( Nitrospira   ) و نیتروباکتر ( Nitrobacter ) ، نیتریت را به نیترات تبدیل می کنند . در واقع ، یک فیلتر بیولوژیکی چیزی نیست جز یک اسفنج متخلخل ، که سطح بسیار بزرگی را جهت ایجاد تشکیل کلنی این باکتری ها در سطح آن تامین می‌کند .

چند هفته طول می کشد که کلنی های باکتریایی تشکیل شوند و در این مدت زمان ، در صورت وارد نمودن زود هنگام ماهی‌ها ، شرایط زیستی ماهی‌های آکواریوم آسیب پذیر خواهد بود که معمولا این شرایط ، به عنوان ” سندرم مخزن جدید ، New Tank Syndrome ” شَناخته می شود . برخی از سیستم‌ها دارای باکتری هایی هستند که قادر به تبدیل نیترات به گاز نیتروژن هستند .

توجه

در آکواریوم های جدید یا آکواریوم هایی با نگهداری ضعیف و نا کارآمد و آکواریوم های متراکم و پرجمعیت ، تجمع آمونیاک سمی حاصل از مواد زائد در حال تجزیه ، بزرگترین علت مرگ و میر ماهی ها می باشد . در محیط مصنوعی آکواریوم ، چرخه نیتروژن به طور موثر با تولید نیترات پایان می یابد و نهایتا برای جلوگیری از افزایش سطح نیترات تا حد زیان آور ، تعویض منظم مقدار جزئی آب آکواریوم ، با آب تازه برای حذف نیترات ها ضروری می باشد .

 

 

۴.       مدیا فیلتر ها یا مواد مناسب برای تصفیه آکواریوم ( Filter Media ) :

 

 

مواد زیادی به‌عنوان مدیا فیلتر یا محیط مناسب فیلتراسیون آکواریوم مورد استفاده قرار گرفته‌می‌شوند که ممکن‌است شامل الیاف‌های مصنوعی باشند که در دنیای آکواریوم به‌عنوان الیاف فیلتر معروف هستند که از پلی اتیلن ترفتالات یا نایلون ساخته‌می‌شوند . اسفنج یا فوم مصنوعی ، انواع مختلف محصولات سرامیکی و شیشه‌ای و سیلیکونی به‌همراه سنگ ریزه‌های آذرین نیز به‌عنوان مواد فیلتراسیون مکانیکی استفاده می‌شوند .

موادی با مساحت سطحی بیشتر نیز ، هر دو فیلتراسیون مکانیکی و بیولوژیکی را انجام می‌دهند . برخی از مواد فیلتراسیون ، مانند ” بیوبال ” های پلاستیکی ، یکی از انواع استفاده برای فیلتراسیون بیولوژیکی هستند . پد های پلی استر و کربن فعال به صورت جهانی در دسترس هستند و گزینه های معمول شامل زئولیت برای حذف آمونیاک ، مدیاهایی برای حذف فسفات ، سرامیک و مدیاهای باکتری ساز برای افزایش سطح فیلتراسیون بیولوژیکی مورد استفاده قرار می گیرند . بیشتر فیلترهای مدرن ، به‌صورت محفظه های تفکیک شده‌ای ساخته شده‌اند و شما می توانید محفظه های فیلتر را متناسب با نیازهای خاص خود پر کرده یا تغییر دهید .

بسیاری از تولیدکنندگان ، محفظه های فیلتر را با سایز بندی از اندازه منافذ ارائه می دهند تا بتوانید آنها را از بزرگ به کوچک روی هم قرار دهید تا ذرات ریزتر را به دام بیندازند و همچنین محفظه‌های خالی را با هر نوع مدیا ای که دوست دارید پر کنید . به‌عنوان مثال ، افرادی که سعی در تولید گونه‌های خاص جنگل‌های بارانی دارند اغلب از پیت ماس ​​به‌عنوان واسطه‌ای برای نرم و اسیدی شدن آب استفاده می‌کنند و یا علاقه‌مندان به تلاش برای افزایش سختی و PH آب آکواریوم خود ، ممکن است از مرجان خرد شده به عنوان یک مدیا فیلتر ، در تعداد بیشتری از محفظه های فیلتر استفاده کنند .

 

مدیا فیلتر ها یا مواد مناسب برای تصفیه آکواریوم

 

به استثنای فیلترهای اولیه ، اکثر فیلترهای آکواریومی به ندرت کاملاً مکانیکی عمل می کنند ، زیرا باکتریها در بیشتر مواد مصرفی داخل فیلترها ساکن می شوند و نهایتا تا حدی از فیلتراسیون بیولوژیکی را نیز انجام می دهند . کربن فعال و زئولیت نیز غالبا به فیلترهای آکواریوم اضافه می شوند . این مواد که بسیار متخلخل بوده ، به عنوان ماده جذب کننده ای عمل کرده و مواد شیمیایی مختلف را در سطوح خارجی بسیار بزرگ شان جذب می کنند و همچنین به عنوان مکان های تشکیل کلنی باکتری ها هستند .

ساده ترین نوع فیلتر آکواریوم فقط از الیاف فیلتر و کربن فعال تشکیل شده است . الیاف فیلتر یا ابر و اسفنج ، بقایای پسماند ها و ذرات بزرگ را به تله می اندازد و کربن فعال نیز ناخالصی های کوچکتر را جذب می کند . الیاف فیلتر و کربن فعال باید بطور منظم و در فواصل مناسب تعویض شوند . این امر به ویژه در مورد فیلترهای کربن فعال بسیار مهم است ، چون در صورت اجازه دادن به اشباع شدن ظرفیت کربن فعال ، ممکن است مواد جذب شده توسط کربن فعال در مقادیر زیاد و در نتیجه مضر و زیان بار ، آزاد شوند .

کربن فعال ، سموم را در سطح متخلخل گسترش یافته کربن جذب می کند و با جوشاندن آن در آب نمی توان دوباره آن را فعال نمود . جذب مجدد کربن فعال را می توان با فرایند احیاء حرارتی در دمای ۵۰۰–۹۰۰ درجه سانتیگراد ( ۹۳۲–۱۶۵۲ درجه فارنهایت ) ، احیاء الکتروشیمیایی ، التراسونیک یا سایر فرآیندهای صنعتی احیاء و مجددا فعال نمود . در مورد کربن فعال مصرفی آکواریوم ها ، جایگزینی کربن فعال جدید با کربن اشباع شده قدیمی ، ساده و ارزانتر است .

 

۵.       انواع فیلتر :

انواع مختلفی از فیلترهای آکواریوم به صورت تجاری در دسترس هستند که به بررسی اجمالی آنها می پردازیم :

قبل از شروع معرفی انواع فیلتر ، به این نکته مهم اشاره می نماییم که ، مخزن سامپ به عنوان یک فیلتر تعریف نمی شود ، بلکه مخزنی است که جهت نصب انواع فیلتر و مدیا فیلتر و تجهیزات آکواریومی در داخل آن ، طراحی و ساخته می شود که سعی خواهد شد در مقالات آینده به توضیح و نحوه عملکرد و ضرورت  آن بپردازیم .

 

I.             فیلتر های خارجی :

فیلترهای خارجی ، طبق تعریف ، فیلترهایی هستند که در خارج آکواریوم قرار دارند .

• ·         فیلترهای هنگآن یا آویز (Hang On Back = HOB or Power Filters  ) :

 

 

فیلترهای هنگآن ( آویزان به پشت ،Hang On Back = HOB  ) که از طریق نیروی پیشران ( پمپ ) کار می کنند ، آب را غالبا با یک لوله بلند سیفون ، از آکواریوم خارج کرده و از بین مجموعه ای از مدیا فیلترهای مختلف عبور داده و به آکواریوم برمی گرداند . این فیلترها متداول ترین نوع فیلترهای آکواریومی بوده و نگهداری آنها معمولاً موثرتر و راحت تر از فیلترهای داخلی است .

 

 

 

از مزایای این نوع فیلترها ، امکان انتخاب انواع مختلف مدیا فیلتر ، بسته به نیاز آکواریوم و تمیز نمودن آنها بدون ایجاد مزاحمت برای آبزیان آکواریوم با توجه به قرار گرفتن در قسمت خارجی آکواریوم است . از معایب فیلترهای هنگآن می توان به ظرفیت کمتر مدیا فیلتر در مقایسه با فیلترهای سطلی اشاره نمود و اینکه معمولا به علت لرزش فیلتر ، سر و صدا ایجاد می کنند .

 

• ·         فیلترهای سطلی ( Canister Filters ) :

 

 

 

فیلتر های سطلی یک سیستم یکپارچه متشکل از پمپ و سطل و لوله کشی هستند . جذابیت اصلی این فیلترها در این است که با توجه به عملکرد سیستم فیلتراسیون در حالت تحت فشار بودن ، آب مجبور به عبور از بین تمامی مدیا فیلترها می باشد . به همین دلیل عملکرد بالا و بسیار خوبی را با جریان آب کمتری برای آکواریوم های بزرگ ارائه می دهند .

فیلترهای سطلی ابتدا برای فیلتر نمودن آب آشامیدنی ، تحت فشار کم طراحی شده اند . فیلترهای سطلی برای آکواریوم ها ، از فشار آب بالا که توسط یک پمپ با قدرت مناسب تامین می شود ، جهت انتقال آب از بین مدیا فیلتر متراکم استفاده می کند . یک پمپ می تواند آب را از یک فیلتر زیرشنی کشیده ، و آن را به داخل سطل هدایت نماید تا فیلتراسیون دوبل داشته باشیم .

 

مقایسه این فیلترها با فیلترهای هنگآن

در مقایسه با فیلترهای هنگآن ، فیلترهای خارجی که به شکل سطل ساخته شده اند ، مقدار بیشتری از مدیا فیلتر ، با امکان انتخاب مدیا فیلترهای مختلف را ، برای استفاده ممکن می سازد . آب از طریق یک لوله ورودی در پایین سطل ، به داخل سطل پر شده با مدیا فیلترهای انتخابی وارد می شود ، از داخل مدیا ها عبور کرده و از طریق لوله برگشت به آکواریوم تزریق می شود . آب توسط پمپی که معمولا در بالای فیلتر سطلی نصب می شود ، در داخل فیلتر به گردش در می آید . توجه داشته باشید که فیلترهای سطلی دارای سیستم های آببندی شده و کاملاً پرآب هستند ، به این معنی که آکواریوم ، لوله ورودی ، فضای داخلی فیلتر سطلی و لوله برگشت یک بدنه پیوسته را تشکیل می دهند .

در این پیکربندی هر دو مسیر ورودی و بازگشت ، دو سیفون را تشکیل می دهند که دقیقاً با یکدیگر متعادل و بالانس می شوند . در این حالت ، پمپ فیلتر سطلی مجبور به عملکرد اضافه ای برای بالا بردن آب به سمت آکواریوم نیست ، مگر اینکه در مسیر تجهیزی نصب شده باشد . پمپ صرفا باید به مقدار کافی قدرت داشته باشد که بتواند آب را از بین مدیا فیلتر عبور دهد و اینکه بر نیروی های داخل لوله های ورودی و برگشت غلبه کند . در نتیجه پمپ های فیلتر سطلی نسبت به اختلاف ارتفاع بین آکواریوم و فیلتر سطلی حساسیت چندانی ندارند ( البته در صورت اختلاف ارتفاع بیش از حد مجاز تعیین شده توسط سازنده می تواند منجر به نشتی گردد ) .

 

مزایای استفاده از فیلتر های سطلی

از مزایای فیلترهای سطلی می توان به این مورد اشاره نمود که ، امکان قرار دادن حجم زیادی از مدیا فیلترها ، بدون کاهش فضای داخلی آکواریوم در داخل سطل وجود دارد و می توان آنها را برای تمیز نمودن و بررسی و نگهداری از سطل خارج و بدون ایجاد مزاحمت برای آبزیان آکواریوم ، آنها را تعویض نمود . همچنین ، به عنوان یک فیلتر با لوله کشی خارجی ، می تواند امکان نصب سایر تجهیزات آکواریوم مانند بخاری و پخش کننده های دی اکسید کربن را ساپورت نماید .

چنین تجهیزاتی را می توان از آکواریوم خارج کرده و به صورت خطی در لوله برگشت فیلتر قرار داد . از معایب فیلترهای سطلی نیز می توان به افزایش هزینه ها و پیچیدگی نسبت به فیلترهای داخلی و مشکل تمیز نمودن لوله های انتقال آب به آکواریوم و لوله های برگشت اشاره نمود . همچنین خطر نشتی آب که طبیعتاً برای اکثر فیلترهای خارجی مطرح است ، نیز از معایب فیلترهای سطلی می باشد .

 

 

• ·         فیلترهای دیاتوم ( Diatom Filters ) :

 

 

فیلترهای دیاتوم صرفا جهت تمیز نمودن پراکنده مخازن استفاده شده و به طور مداوم در آکواریوم کار نمی کنند و باعث شفافیت بیشتر آکواریوم می شود . این فیلترها با استفاده از خاک دیاتومه یک فیلتراسیون بسیار ریز تا ۱ میکرون ایجاد کرده که ذرات معلق را از آب خارج می کند . دیاتوم یک ارگانیسم تک سلولی بوده که با از بین رفتن آنها ، اسکلت و پوسته ای پر از منفذ جمع شده که به رسوب آنها دیاتومیت یا خاک دیاتومه می گویند که به عنوان یک مدیا فیلتر ، در داخل فیلتر از آن استفاده می گردد که در تصفیه آب استخرهای ورزشی پر کاربرد می باشد .

 

فیلتر دیاتوم در آکواریوم ها معمولا فقط برای شرایط خاص استفاده می شود . مثل زمانی که ذرات بسیار ریز مانند جلبک های دیاتومیک در آکواریوم مشکل ساز می شوند .

 

• ·         فیلترهای قطره ای یا تاپ سامپ (Trickle Filters  ) :

فیلترهای قطره ای یا تاپ سامپ که به فیلترهای خشک / مرطوب ( Wet/Dry Filters ) نیز معروف می باشند ، یکی دیگر از سیستم های تصفیه آب برای آکواریوم های آب شیرین و آب شور می باشد . فیلترهای قطره ای آب آکواریوم را به صورت قطره روی مدیا فیلتر ، چکانده یا اسپری می کنند . و همانطور که در بالا گفته شد با توجه به اینکه مقدار اکسیژن موجود در هوا ، ۲۰ هزار برابر اکسیژن موجود در آب می باشد در این روش ، اشباع اکسیژن به حداکثر می رسد و فیلتراسیون بیولوژیکی عالی را فراهم می کند . این فیلتر ها در تبدیل آمونیاک به نیترات بسیار کارآمد عمل می کنند .

 

 

در واقع ، این فیلتر ها به عنوان کارخانه های حذف نیترات در آکواریوم های صخره ای شناخته می شوند ، جایی که جلوگیری از تجمع نیترات بسیار مهم است . بزرگترین مشکل فیلتر های قطره ای این است که آنها به راحتی مسدود می شوند ولی استفاده از پیش فیلتر این مشکل را برطرف یا کاهش می دهد . فیلتر قطره ای دارای دو مدل بوده که یکی در بالای آکواریوم قرار می گیرد و دیگری در زیر آکواریوم قرار می گیرد .

 

•      تاپ فیلتر ( Over Head Filters Or Top Filters ) :

 

تاپ فیلتر ها می توانند به نوعی در دسته بندی فیلترهای قطره ای نصب شونده روی آکواریوم قرار بگیرند . به این ترتیب که زمانی که فیلتر قطره ای در بالای آکواریوم قرار می گیرد ، آب از بین تعدادی سینی سوراخ دار که با الیاف فیلتر یا برخی از مدیا فیلترهای دیگر پر شده اند ، پمپ شده و عبور داده می شود . آب به داخل سینی ها ریخته ، الیاف فیلتر را مرطوب نگه می دارد ولی الیاف فیلتر کاملاً در آب غوطه ور نمی شود و این امر باعث رشد باکتری های هوازی در بین الیاف فیلتر می گردد و به  این ترتیب به فیلتراسیون بیولوژیکی نیز کمک می کند و نهایتا آب مثل باران به آکواریوم می چکد .

 

در روش دیگر ، فیلتر قطره ای ممکن است در زیر آکواریوم قرار گیرد .

 

 

در این طرح ، آب توسط نیروی جاذبه به فیلتر قطره ای زیر آکواریوم منتقل می گردد . در ابتدا آب پیش فیلتر شده و به یک صفحه سوراخ دار ( صفحه چکه ای ) منتقل می شود . پیش فیلتر ممکن است در آکواریوم از طریق بلوک اسفنجی یا فومی یا فیلتر ساکس یا در سرریز شدن یا سیفون مخروطی انجام شود ، یا ممکن است توسط الیاف فیلتری که روی صفحه سوراخ دار ( صفحه چکه ای ) قرار دارد ، پیش فیلتر گردد .

آب پیش فیلتر شده از آکواریوم بر روی صفحه سوراخ دار ( صفحه قطره ای ) پخش می شود و با عبور از سوراخ های صفحه  مانند قطرات باران به محیط پائین می چکد . این محیط ممکن است یک شبکه الیاف فیلتر یا هر تعداد مدیای پلاستیکی بیوبال باشد . با چکیدن آب به محیط مدیا فیلتر ، CO2 دفع می شود و اکسیژن جذب می گردد و باکتری ها ، آلاینده های موجود در آکواریوم را به مواد کم خطرتری تبدیل می کنند و سپس آب به مخزن فیلتر وارد می شود . مخزن ممکن است شامل تعدادی محفظه اتاقک مانند باشد که هرکدام دارای مدیا فیلتر مخصوص به خود هستند . غالباً بخاری ها و ترموستات ها در داخل مخزن فیلتر قرار می گیرند .

 

• ·         فیلترهای جلبکی یا اسکرابر جلبک ( Algae Filters OR Algae Scrubber ) :

برای آشنایی کامل با فیلتر جلبکی یا اسکرابر جلبک به بخش مقالات نسیم یاس مراجعه فرمایید ، نسیم یاس در مقاله ای با عنوان اسکرابر جلبک به طور مفصل به معرفی و نحوه کارکرد این فیلتر پرداخته است .

 

جلبک ها ممکن است به طور هدفمند پرورش داده شوند تا مواد شیمیایی موجود در آب آکواریوم را که برای سلامتی ماهی ها ، بی مهرگان ، مرجان ها و سایر آبزیان آکواریوم مضرر می باشند را از آب آکواریوم گرفته و خودشان مصرف کنند . این یک روش فیلتراسیون طبیعی ( ” سبز ” ) است که به شما اجازه می دهد آکواریوم به روش اقیانوس ها و دریاچه ها تصفیه کنید .

جلبک ها و ارگانیسم های عامل بیماری را نیز می توانند با تصفیه آب از طریق اشعه ماورا بنفش از بین برد ، اما اشکال UV در این است که باکتری های مفید را نیز از بین می برد . بنابراین ، استفاده از اشعه ماورا بنفش معمولاً فقط در صورت نیاز و نه تمام وقت مورد استفاده قرار می گیرد .

 

• ·         فیلترهای بافل ( Baffle Filters ) :

 

فیلترهای بافل از این نظر که به طور کلی در زیر آکواریوم قرار دارند ، مانند فیلترهای قطره ای هستند . این نوع فیلتر شامل یک سری بافل است که آب باید از آنها عبور کند تا به پمپی برسد که آب را به آکواریوم برمی گرداند . این بافل ها مانند مجموعه ای از فیلترهای سطلی عمل می کنند و می توانند با مدیا فیلترهای مختلف برای اهداف مختلف پر شوند .

 

 

• ·         فیلتر بستر مایع (Fluidized Bed Filter = FBF  ) :

فیلتر بستر مایع اف بی اف ( FBF ) در واقع یک راکتور بیولوژیکی است . روال کار این است که آب از طریق بستر تراشه های شن و ماسه یا سیلیس ( یا بسترهای مشابه ) از پایین هدایت می شود تا ماسه غوطه ور شود و مانند یک مایع رفتار کند . این مکانیسم در فرآیندهای صنعتی از جمله تصفیه فاضلاب شهری نیز دیده می شود . سطح ترکیبی ذرات شن و ماسه بسیار بزرگ است و بنابراین یک سطح بزرگ برای تشکیل کلنی باکتری های ضد عفونی کننده هوازی وجود دارد . در نتیجه ، اندازه این فیلتر می تواند کم باشد .

 

خود فیلتر بستر مایع می تواند داخلی یا خارجی باشد . در ساده ترین حالت ، ساخت یک فیلتر بستر مایع داخلی با یک ظرف ، شن و ماسه ، پمپ و لوله و اتصالات آن ، بسیار آسان است . متغیرهای بسیاری برای ساخت آن وجود دارد ، از جمله شکل و اندازه ظرف ، مقدار ماسه یا معادل آن ، اندازه ذرات ، قدرت پمپ و نحوه لوله کشی .

 

• ·         فیلترهای شنی ( Sand Filters ) :

 

فیلترهای شنی بر اساس شن و ماسه روان و معلق کار می کنند ، زیرا آب مخزن از بین بستر شن و ماسه ای به سمت بالا پمپ می شود و باعث می شود ذرات شن به حالت تعلیق درآیند . برای جلوگیری از مسدود شدن  بستر شن ، فرایند پیش فیلتر لازم است . اصطکاک مداوم و برخورد دانه های شن با یکدیگر مانع از رسوب شن وماسه می شود و سطح شن و ماسه را برای تشکیل کلنی باکتری های جدید آزاد نگه می دارد .

 

 

II.            فیلترهای داخلی :

فیلترهای داخلی ، طبق تعریف ، فیلترهایی هستند که در داخل آکواریوم قرار دارند .

• ·         فیلترهای ایرلفت یا اینترنال ( Airlift ) :

فیلترهای ایرلفت انواع مختلفی دارند که در اینجا به بررسی دو نوع متداول آن می پردازیم :

•     فیلترهای اسفنجی (Sponge Filters ) :

 

 

فیلتر اسفنجی معمولاً خیلی ساده با نصب اسفنجی که به یک لوله بالا برنده متصل است ، ساخته شده . آب از بین اسفنج عبور کرده و از انتهای دیگر لوله خارج می شود ، باکتری ها روی اسفنج رشد نموده و یک فیلتراسیون بیولوژیکی را ایجاد می کند ، همچنین فیلترهای اسفنجی فیلتراسیون مکانیکی را نیز ایجاد می کنند ، اگرچه در صورت تجمع بقایای مواد اضافی به سرعت مسدود می شوند اما با فشار دادن اسفنج می توان به راحتی آنرا تمیز نمود . فیلترهای اسفنجی بسیار مفید هستند اما جلوه زیبایی ندارند و تزئینی نیستند ، بنابراین بیشتر از آنها در مخازن پرورش و مخازن نگهداری بچه ماهی ها استفاده می شود .

 

هنگام تمیز نمودن فیلترهای اسفنجی ، توجه داشته باشید که این کار را با آب آکواریوم انجام دهید ، زیرا آب شیر باعث از بین رفتن باکتری های مفید روی اسفنج می شود .

 

•      فیلترهای جعبه ای (Box Filters ) :

 

فیلترهای جعبه‌ای، شامل جعبه‌ای پلاستیکی بوده که در آن یک درپوش سوراخ‌دار و یک لوله بالا برنده نصب شده‌است. لوله بالا برنده به یک شیلنگ هوا متصل می شود. حباب ها از پایین جعبه به سمت لوله بالابرنده می روند . مدیا فیلتر در اطراف لوله بالا برنده نصب می شوند و جعبه را پر می کند . آب از بین مدیا فیلتر به پایین و سپس از لوله توسط جریان حباب های هوا بالا می رود . فیلترهای جعبه‌ای نیز دقیقا مثل فیلترهای اسفنجی، همزمان فیلتراسیون مکانیکی و بیولوژیکی را انجام‌می‌دهند.

 

 

فیلترهای اسفنجی، فیلترهای جعبه‌ای و فیلترهای گوشه‌ای ( نوعی از فیلتر جعبه‌ای ) اساساً با مکانیزم فیلتر داخلی ایرلیفت کار می‌کنند. همه به صورت کلی با نیروی بالا برنده هوا کار می کنند. به این صورت که با استفاده از حباب های تولید شده توسط یک پمپ هوا که در یک لوله افزایش می یابد، اب را به جریان می اندازد . این فیلترها معمولاً برای آکواریوم های کوچک مناسب هستند . فیلتر اسفنجی مخصوصاً برای پرورش نوزاد ماهی ها مناسب است. به این صورت که اسفنج مانع از ورود ماهی های کوچک به فیلتر می شود .

 

·         فیلترهای زیرشنی ( UnderGravel Filter = UGF ) :

 

یک نمودار شماتیک از یک فیلتر زیر سطح که توسط جابجایی هوا و پمپ آب اجرا می شود

فیلترهای زیر شنی یکی از قدیمی ترین فیلترهای مورد استفاده در آکواریوم ها می باشد. این فیلتر از یک صفحه پر منفذ تشکیل شده است که در زیر شن و ماسه در کف آکواریوم قرار می گیرد و یک یا چند لوله بلند از آن خارج می شود . از نظر تاریخی ، فیلترهای زیر شنی از طریق جابجایی هوا عمل می کنند. سنگ های هوا در پائین لوله های بالا برنده قرار می گیرند که باعث می شود آب از لوله بالا برنده خارج شود و فشار منفی در زیر صفحه فیلتر زیر شنی ( که پلنوم نیز نامیده می شود ، Plenum ) ایجاد گردد . سپس آب از بین شن ها که خود مدیای تصفیه کننده است به زیر صفحه نفوذ می کند. همچنین می توان با استفاده از پمپ آب ( نه پمپ هوا و جابجایی هوا ) ، میزان جریان آب بیشتری را از بین شن ها عبور داد .

 

 

 

باکتریهای مفید با تشکیل کلنی در بستر شن و ماسه آکواریوم به عنوان مدیا فیلتر بیولوژیکی ، فیلتراسیون بیولوژیکی را انجام می دهند .

 

 

 

فیلترهای زیر شنی ، به علت مسدود شدن می توانند برای سلامتی گیاهان آبزی مضر باشد . بسترهای ظریف مانند شن و ماسه یا ذغال سنگ نارس ممکن است یک فیلتر زیر شنی را مسدود کنند . در صورت ناهموار بودن بستر ، فیلترهای زیر شنی موثر نیستند . در یک بستر ماسه ای ناهموار ، آب فقط از قسمتهای نازک بستر عبور می کند و مناطق با پوشش بستر بیشتر را مسموم و بی خاصیت می کند .

 

 

 

 

 III.            راکتورهای شیمیایی ( Chemical Reactors ) :

راکتورهای شیمیایی اساساً محفظه هایی هستند که در آنها آب آکواریوم با مقداری مدیا فیلتر واکنش می دهد تا آب آکواریوم از نظر شیمیایی در وضعیت مطلوب قرار بگیرد ، یا مواد شیمیایی لازم را به آب اضافه کند یا آنها را از بین ببرد .

در حالت کلی زمانی که در یک دستگاه فیلتر ، مدیا فیلتر آزادانه با آب مخلوط شود و یک واکنش شیمیایی رخ دهد ، دستگاه را راکتور می نامند و اگر واکنش فیزیکی باشد ، یا اگر مدیا فیلتر در جای خود ثابت نگه داشته شود و فقط آب از بین آن عبور کند ، معمولاً دستگاه را فیلتر می نامیم . اگرچه این دسته بندی در بعضی موارد ممکن است مبهم باشد .

دو نمونه متداول راکتور وجود دارد :

• ·         راکتور کلسیم ( Calcium Reactors ) :

برای آشنایی کامل با راکتور کلسیم به بخش مقالات نسیم یاس مراجعه فرمایید ، نسیم یاس در مقاله ای با عنوان راکتور کلسیم به طور مفصل به معرفی و نحوه کارکرد این راکتور پرداخته است .

 

 

در راکتور کلسیم ، مدیای کربنات کلسیم و گاز دی اکسید کربن با هم مخلوط می شوند . آب خروجی از راکتور ، از کلسیم و قلیائیت بیشتری نسبت به آب ورودی برخوردار است . این فرایند ، میزان کلسیم مورد نیاز در آکواریوم های نگهداری مرجان ها و صدف های در حال رشد را حفظ می کند .

 

• ·         راکتور فسفات (  Phosphate Reactors) :

 

راکتورهای فسفات ، آب آکواریوم ها را در محفظه ای با مدیای حذف کننده فسفات به گردش در می آورد . در فرایند غذا دهی به آبزیان آکواریوم ، فسفات به طور مداوم به آکواریوم اضافه می شود و با استفاده از راکتور فسفات می توان از افزایش سطح فسفات جلوگیری نمود .

 

 

IV.            سیستم های خاص دریایی یا آب شور ( Marine Specific Systems ) :

 

• 

• ·         پروتئین اسکیمرها ( Protein Skimmers ) :

برای آشنایی کامل با پروتئین اسکیمر ها به بخش مقالات نسیم یاس مراجعه فرمایید ، نسیم یاس در مقاله ای با عنوان پروتئین اسکیمر به طور مفصل به معرفی و نحوه کارکرد این فیلتر پرداخته است .

 

از پروتئین اسکیمر ها در آکواریوم های آب شور برای از بین بردن مواد آلاینده محلول در آب قبل از شروع تجزیه استفاده می شود . پروتئین اسکیمرها در مدل های مختلف با پمپ یا بدون پمپ ارائه می شوند و به صورت قابل نصب در داخل آکواریوم یا جداره بیرونی آکواریوم و یا نصب داخل سامپ طراحی می شوند .

عملکرد این دستگاه به این صورت است که آب به یک ستون عمودی بلند که در آن حباب های هوا در حال تزریق است ، پمپ می شود . هوای داخل ستون معمولا از طریق پمپ هوا یا از طریق پمپ آب با ونتوری تأمین می گردد . ونتوری دریچه ای است که به علت اختلاف فشار آب در دو طرف دریچه ، هوا را به داخل جریان آب می کشد . اصل اساسی در این فرآیند این است که حباب های هوا باید به مدت طولانی با آب در تماس باشند . مواد آلاینده به سطح حباب های هوا جذب می شوند و همراه جریان آب بالا می روند و در قسمت بالایی به صورت کف ظاهر می شوند و آب دوباره به درون آکواریوم بر می گردد و کف در داخل پروتئین اسکیمر جمع می گردد .

 

• ·         بستر شن و ماسه عمیق ( Deep Sand Beds ) :

 

بستر شن و ماسه عمیق یک روش فیلتراسیون است که در برخی از آکواریوم‌های آب شور و برخی از آکواریوم‌های آب شیرین استفاده می‌شود. در این روش یک بستر شن و ماسه عمیق ، برای کشت باکتریهای بی‌هوازی در لایه‌های زیرین شن و ماسه و تبدیل نیترات به گاز نیتروژن و حذف نیترات‌های سمی، طراحی می‌شود .

 

بستر شن و ماسه عمیق معمولاً ، بستری از ماسه ریز با حداقل عمق چهار تا شش اینچ تعریف می‌شود و باید اطمینان حاصل‌شود ، بخشی از ماسه‌ها که در لایه‌های زیرین قرار گرفته ، در معرض گردش قابل‌توجه آب نباشد . بستر شن و ماسه عمیق متشکل از شن و ماسه پر از باکتری ، جلبک و دیگر موجودات دریایی مانند کرم ، خرچنگ ، ​​حلزون و ستاره دریایی است . این موجودات در جستجوی غذا در لایه‌های بالایی بستر سوراخ‌هایی حفر می‌کنند و دو تا سه اینچ از شن و ماسه لایه‌های بالایی را جابه جا می‌کنند که باعث می‌شود آب در عمق شن و ماسه گردشی جزئی داشته‌باشد .

 

بسترهای شن و ماسه عمیق ممکن است از مواد مختلفی ساخته‌شده‌باشند. اما به‌طور معمول از شن و ماسه ریزاستفاده می‌شود. اندازه دانه‌های شن و ماسه بین ۱ میلی‌متر و ۰.۰۵ میلی‌متر می‌باشد . اگر اندازه ذرات بزرگتر باشند گردش آب در لایه‌های زیرین را افزایش می‌دهد. در این صورت باید برای ایجاد مناطق بی‌هوازی، عمق بیشتری در نظر گرفته‌شود. ذرات بزرگتر همچنین می‌توانند مانع حفر سوراخ ، توسط آبزیان کوچک شود. این امر باعث محدود شدن گردش آب در بستر زیرین می‌شود. علاوه‌بر این ، ذرات بزرگتر ( ۲ میلی متر یا بیشتر ) موجب تجمع ضایعات ریز در بستر می‌شوند که سیفون نمودن دوره‌ای را ضروری می‌نماید .

 

 

• ·         روش برلین ( Berlin Method ) :

روش برلین یک تصفیه بیولوژیکی بوده. همانند روش بستر شن و ماسه عمیق ، به باکتری های بی هوازی متکی می باشد. این روش، روشی برای حفظ محیطی تمیز و پایدار در داخل یک آکواریوم آب شور می باشد. این روش به طور معمول یک سیستم صخره ای مرجانی است. این روش به استفاده از سنگ زنده ( سنگ با موجودات زنده دریایی و باکتری های درون آن ) متکی است . طبق‌ این‌تئوری، باکتری‌های هوازی (که سطح سنگ زنده و شن و ماسه متخلخل را پوشانده‌اند.)، آمونیاک مضر (حاصل متابولیسم ماهی ها و آلاینده های بی مهرگان.) را به نیتریت و سپس به نیترات تبدیل می‌کنند. این روش برای آبزیان آکواریوم ضرر بسیار کمتری دارد .

 

 

از طریق فرآیند پخش شوندگی ، نیترات ها در عمق سنگ زنده حرکت می کنند. در آنجا توسط باکتری های بی هوازی به گاز آزاد نیتروژن تبدیل می شوند. نیترات‌های باقی مانده در آکواریوم با تعویض جزئی آب آکواریوم یا با فیلتراسیون جلبکی با دستگاه اسکرابر جلبک، حذف‌می‌شوند. در یک‌اقدام اضافی و حمایتی، می‌توان از اسکیمر پروتئین برای حذف برخی از ترکیبات آلی محلول قبل‌از تجزیه‌به آمونیاک استفاده‌نمود. هر چند اسکیمر پروتئین قادر به حذف آمونیاک از اوره ماهی ها نیست.

مقدار متداول استفاده از ۱-۲ پوند ( ۰.۴۵ تا ۰.۹ کیلوگرم ) سنگ زنده در هر گالن ( ۳.۷ لیتر ) آب آکواریوم بوده که به تراکم سنگ نیز بستگی دارد .

 

به طور کلی استفاده از سنگ زنده در آکواریوم آب شور ، دارای چهار مزیت کلی می باشد :

A.      سنگ زنده به عنوان فیلتر بیولوژیکی عمل نموده و باکتری های مفید را به آکواریوم اضافه می کند.

B.      سنگ زنده موجودات ریز دریایی را به مقدار زیاد وارد آکواریومی می کند. بسیاری از ماهی ها ، بی مهرگان و مرجان ها به عنوان غذا از آنها استفاده می کنند .

C.       سنگ زنده ، ظاهر طبیعی یک صخره را با فضا های کافی برای قرارگیری مرجان ها ایجاد می کند .

D.      همچنین سنگ زنده به حفظ تعادل و تثبیت  pH  در آکواریوم کمک می کند .

کلسیم، قلیائیت و سایر عناصر کمیاب که توسط مرجان ها مصرف می شوند را نیز می توان…

• با تعویض منظم آب آکواریوم (تعویض با آب دریا یا آب تهیه شده با نمک مصنوعی مرغوب.)
• یا استفاده از راکتور کلسیم ، کالکواسر (آب کلسیم – هیدروکسید کلسیم مخلوط با آب خالص)
• یا استفاده از محلول های دو جزئی کلسیم و قلیائیت،

جبران نمود.

 

 V.            استریلیزاسون ( Sterilizers ) :

• ·         استریلیزاسون با ماوراء بنفش ( UltraViolet = UV ) :

 

یک وضعیت خاص و غیر معمول فیلتراسیون ، ضدعفونی و استریل نمودن با اشعه ماورا بنفش ( UV ) می‌باشد. استریلیزاسون فرایندی است که میکروارگانیسم ها و عوامل انتقال دهنده آنها  را از بین می‌برد. (میکروارگانیسم ها و عوامل انتقال دهنده عبارتند از:

• از جمله قارچ،
• باکتری،
• هاگ باکتری،
• ویروس،
• عوامل بیماری زا،
• سلول های جلبکی
• و… )

به عبارتی در این فرایند تمامی موجودات موجود در آب از بین خواهند رفت. این موجودات شامل باکتری های مفید نیز می باشد . این استریل نمودن با عبور آب آکواریوم از محفظه دستگاه های تصفیه انجام می شود. آب را در معرض نور ماوراء بنفش با شدت بالا که توسط لامپ مخصوص ایجاد می شود ، قرار می دهد. هر چه آب بیشتر در معرض اشعه ماوراء بنفش قرار گیرد نتیجه کار بهتر خواهد بود .

از استریلیزاسون UV معمولا جهت کنترل بیماری استفاده می شود. اگر به صورت درست با اندازه آکواریوم متناسب باشد ، می توانند عوامل بیماری زا و یا انگل داخل آب را از بین ببرد . از این روش در برکه ها برای کنترل جلبک های آب سبز نیز استفاده می شود . همچنین در آکواریوم های ماهی با تصفیه مرکزی ، این روش برای جلوگیری از گسترش بیماری در سیستم ضروری می باشد .

 

·         استریلیزاسون با ازن ( Ozone = O3 ) :

 

در این‌روش می‌توان آب را با استفاده از گاز ازن که گازی ناپایدار می‌باشد باکیفیت بالایی استریل نمود. گاز ازن را می توان با روش های مختلفی به آب ، در محفظه ای خارج از آکواریوم تزریق نمود. گاز اوزن با توجه به قدرت اکسید کنندگی بالا و سرعت واکنش زیاد ، موجب ضد عفونی سریع آب شده. همچنین سطح اکسیژن موجود در آب را افزایش داده. پس از اطمینان از خروج کل گاز ازون باقیمانده در آب ، آب را به آکواریوم برگرداند . این‌روش علارغم حساسیت‌ها و پیچیدگی‌های فنی و علمی می‌تواند مزایای زیادی در صنعت پرورش آبزیان داشته‌باشد.

 

 

 

پایان

 

نوشته و ترجمه : مهدی عمادپور

 

لطفا به حقوق نسیم یاس و نویسندگان آن احترام بگذارید